Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Zeugma Antik Kenti’nden kaçırılan, milattan sonra 2. yüzyıla ait bir mezar stelinin (yekpare taş) İtalya’dan Türkiye’ye iadesi sonrasında Zeugma Mozaik Müzesi’nde düzenlenen tanıtım toplantısına katıldı.
Toplantıda Gaziantep Valisi Kemal Çeper, Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ve diğer kurum müdürleri de hazır bulundu. Kültür Bakanı Ersoy, Zeugma kökenli mezar stelinin İtalya’dan yapılan hukuki ve siyasi mücadele sonucunda iade alındığını ve bu eserin Zeugma Mozaik Müzesi’ne anlam kattığını belirtti.
Bakan Ersoy, eserin Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarıldığını ve Zeugma kökenli olduğunun tespit edildiğini ifade ederek şunları söyledi:
“Önceden ABD’den iade edilen ve ‘Çingene Kız’ olarak ünlenen mozaik panonun çevresini oluşturan 12 parça eserimizin kutlamasını birlikte yapmıştık. Şimdi ise yıllar sonra Zeugma kökenli çok özel bir mezar stelinin İtalya’dan iadesi için buradayız. Şehrimiz ve bölge, zorlu bir dönemden geçti ve bu toprakların zenginliğini ve değerini simgeleyen bu eserin iadesi daha da kıymetli ve anlamlı hale geliyor. Zeugma kökenli bu eser, İtalya’da Venedikli yetkililer tarafından ele geçirildi ve ardından bakanlığımıza bilgi aktarıldı. Bu bilgiler doğrultusunda hemen bakanlık olarak detaylı bir değerlendirme yaptık.”
Bakan Ersoy: “Ülkemizden Yasa Dışı Olarak Çıkarıldığı Kesinleşti”
Bakan Ersoy, “Zeugma Kazı Başkanı, değerli hocamız Prof. Dr. Kutalmış Görkay’ın taş cinsi, işleniş teknikleri ve benzer örneklerle yaptığı titiz incelemeler sonucunda, stil ve ikonografik açıdan eserin Zeugma kökenli ve ülkemizden yasa dışı olarak çıkarıldığı kesinleşti. Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanlığı tarafından koordine edilen süreçte, eserin kökenine dair birçok veri ve örnek sunuldu ve İtalyan yetkililerle yakın temas halinde çalışmalar yapıldı. Ülkemizin ilgili yasal mevzuatına ilişkin bilgileri içeren detaylı bir rapor hazırladık. Bu rapor, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla İtalyan yetkililere iletilerek stelin iadesi talep edildi. İtalya’daki adli süreçler sonucunda iade kararı verildi ve eser, Roma Büyükelçiliğimizde teslim alındı” dedi.
Ersoy, Zeugmalı bir adamın milattan sonra 2. yüzyılda sevgi dolu bir şekilde eşini seven bir kişi tarafından yaptırılan mezar stelinin üzerinde “kocasını seven eş” anlamına gelen yazıların bulunduğunu ifade etti. Ersoy, şunları dile getirdi: “Bu eser, ayrılık, hüzün ve bağlılık gibi güçlü duyguları içeren bir insan hikayesini, neredeyse 2200 yıl öncesinden günümüze taşıyor ve bize anlatıyor. Gerçekten eşsiz bir miras olan bu eser, varoluş amacını ve anlamını bulduğu topraklara geri dönmüştür.”
“Kültürel Varlık Kaçakçılığına Karşı Mücadelemizi Güçlü Bir Şekilde Sürdüreceğiz”
Bakan Ersoy ayrıca, uluslararası alanda imzalanan anlaşmalar sayesinde eserlerin köken ülkelerine iadesi ve yasa dışı dolaşımının önlenmesi konusunda 12 anlaşma olduğunu belirtti. “Bu anlaşmalar ve ülkelerin işbirliği, paha biçilmez kültürel miraslarımızın yağmalanmasını engellemede çok önemli bir rol oynamaktadır” şeklinde konuşan Bakan Ersoy, şunları ekledi: “Bu doğrultuda, Anadolu kökenli olduğu düşünülen eserler için binlerce arşiv belgesi incelenmiş ve deliller toplanmıştır. Genel olarak son 20 yılda farklı ülkelerden 12.016 eserin iadesini sağlamış bulunmaktayız. Kültürel varlık kaçakçılığına karşı mücadelemizi güçlü bir şekilde sürdüreceğiz.”
Bakan Ersoy, açıklamalarının ardından Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü’nde bir hat sergisi ve Şehitkamil Devlet Tiyatroları Sahnesi’ni ziyaret etti.