Burdur’un Gölhisar ilçesinde bulunan Kibyra Antik Kenti’nde yer alan bir çeşme 2 bin yıl sonra restore edilerek tekrar suya kavuştu. Çeşmenin 7. yüzyıla kadar kullanıldığı belirlendi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nden Doç. Dr. Şükrü Özüdoğru çeşmenin günümüzde hala kullanılan orijinal antik kaynaktan su temin ettiğini belirtti. Bu sayede çeşme 13 asır sonra orijinal işlevine kavuşmuş oldu.
Kibyra Antik Kenti’ndeki Restorasyon Çalışmaları
Kibyra Antik Kenti Horzum Mahallesi’nde hakim üç tepe üzerine kurulmuş bir yerleşim alanıdır. Kazı çalışmaları 2006 yılında başlatılmış ve 2010 yılından itibaren Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şükrü Özüdoğru liderliğindeki ekip tarafından sürdürülmüştür. Kibyra 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir. Kazı çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün yanı sıra Burdur Valiliği Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Gölhisar Kaymakamlığı ve Gölhisar Belediye Başkanlığı tarafından da desteklenmiştir.
Çeşmenin Tarihçesi ve Değişen Kullanım Evreleri
Doç. Dr. Şükrü Özüdoğru ve ekibi Kibyra’da Agora’nın üçüncü teras düzlüğünde yer alan yuvarlak planlı bir çeşme yapısını gün yüzüne çıkarmıştır. Çeşmenin farklı dönemlerde eklemeler ve değişikliklerle genişletildiği belirlenmiştir. Çeşme yapısı 75 metre yüksekliğe ve 15 metre çapa sahiptir. Sütunlar kabartmalı frizler ve heykellerle süslenmiş olan çeşme merkezde blok örgü ile oluşturulmuş yuvarlak bir gövde ve bunu çevreleyen iki daire şeklinde havuzdan oluşmaktadır.
Orijinal Antik Kaynaktan Su Temini ve Çeşmenin İşlevine Kavuşması
Kazı çalışmaları sonucunda elde edilen bulgulara göre çeşmenin MS 23 yılındaki depremden sonra inşa edildiği anlaşılmıştır. İkinci havuzun milattan sonra 2. yüzyılın son çeyreğinde eklenmiş olabileceği düşünülmektedir. Çeşmenin çatısının MS 417 depreminde çöktüğü ve büyük hasar gördüğü tespiy edilmiştir. Ancak arkeolojik verilere göre çeşme Erken Bizans döneminde yapılan tadilatlarla hala işlevini sürdürmüş olabilir. 2023 yılında Kibyra’daki çeşmenin restorasyonu için bir proje sunulmuş ve Antalya Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanmıştır. Proje kapsamında çeşmeye su hattı döşenmiştir. Doç. Dr. Şükrü Özüdoğru bu su hattının hala orijinal antik kaynaktan su sağladığını belirtmiştir.
