Hamilelik döneminde kontrolsüz ilaç kullanmanın çocuklardaki sakatlık riskini artırabileceğini vurgulayan Kadın Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, önemli açıklamalarda bulundu.
Hamile Kadınlar Dikkat!
Hamilelik döneminde kontrolsüz ilaç kullanımının çocuklarda sakatlık riskini artırabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, söz konusu ilacın içerisindeki maddenin yanında, ilaca devam süresi, hamilelik haftası ve ilacın fetusa ulaşıp ulaşmadığı gibi faktörlerin sakatlığa yol açabileceğini ifade etti.
Yukarıdaki sebepten ötürü hamilelik sırasında kullanılacak olan her ilaç için kadın hastalıkları ve doğum hekiminden ve gerekirse perinatologdan risk kategorisine ilişkin bilgi alınması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, ”Özellikle fetüsün organ gelişiminin gerçekleştiği ilk üç ay için bu konu daha fazla önem arz ediyor.” dedi.
Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi’nde görev yapan Kadın Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji uzmanı Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, American Journal of Obstetrics and Gynecology dergisinin Ağustos 2022 sayısında yayınlanmış olan bir araştırmaya dikkat çekerek söz konusu araştırmada; Amerika’da yaşayan kadınların ne kadarının hamilelik sürecinde sakatlık ya da çocukta sorun yaratabilecek ilaçlara maruz kaldığının incelendiğini ve sonuç olarak da her 16 gebeden en az 1’inin bilmeden veya mecburiyetten maruz kaldığının ortaya çıktığını belirterek, bu durumun çocuklarda sakatlık riskini arttırdığını söyledi.
Hamilelikte İlk 3 Ay Daha Fazla Öneme Sahip
Hamilelik sürecinde fetüsün organ gelişiminin meydana geldiği ilk üç ayın daha fazla öneme sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Başbuğ, şunları söyledi;
“Fetüsün organ gelişimi gerçekleştiği için gebelikte ilk üç ay daha önem arz etmektedir. İlk üç ayda kullanılan bazı ilaçlar sakatlık oluşturma riskine daha fazla sahiptir. Bu yüzden ilk üç ay vitamin dahi olsa kullanılan ilaçlar kadın doğum hekimine gerekirse perinatoloğa sorularak kullanılmalı. Gebe olduğu bilinen bir kadın gelişigüzel ilaç kullanmamalı. Çünkü zorunlu olarak kullanılması gereken ilaçlar A, B, C, D ve X risk gruplarına göre kullanılıyor. Örneğin; D grubuna epilepsi hastalıklarında kullanılan bazı ilaçlar dâhildir. Bu gruptaki ilaçlar çocuklar için belli bir risk yaratsa da anne kullanmak zorunda. Aksi taktirde annede nöbetlere bağlı yaşam kaybı riski bulunur. Dolayısıyla epileptik gebelerde ilaç seçimlerimizde bebeğin en az zarar göreceği ilaçlar tercih edilir. Sonuç itibariyle gebede kullanılacak ilacın risk grubunun önceden belirlemesi çok önemlidir.”
İlacın Bebeğe Ulaşıp Ulaşmadığı Önemli
Hamilelik sürecinde kullanılacak olan ilacın sakatlık oluşturucu risk grubunun önceden belirlenmesi kadar önemli olan bir diğer noktanın da ilacın emilimi olduğunu belirten Prof. Dr. Başbuğ, “Ağızdan alınan bir ilaç mideden emilmiyorsa zararlı olmaz. Örneğin ishal tedavilerinde kullanılan ilaçlar emilmediği için çocuğa zararı olmaz. Fakat aynı maddeyi damar yoluyla verirseniz, maddenin çocuğa ulaşma ihtimali artar.” dedi.
Hamilelik Döneminde Antibiyotik Kullanılabilir Mı?
Bireyin hamilelik döneminde antibiyotik kullanıp kullanamayacağına dair açıklama yapan Prof. Dr. Başbuğ, hamilelikte antibiyotik kullanımı için de özellikle plasentadan geçen ve teratojenik etki potansiyeli olan ilaçların fetal sakatlıklara sebep olduğunu söyleyebileceklerini ve bu doğrultuda bazı antibiyotiklerin güvenli kullanım şartıyla verilebilirken bazılarının ise verilemeyeceğini ifade etti..
Prof. Dr. Başbuğ, yukarıdaki açıklamasına ek olarak; ”Dolayısıyla antibiyotiklerin teratojenik etki potansiyaline, plasentadan geçmediğine, yüksek doza ulaşmadığına ve gebelik haftasına dikkat edilmeli.” dedi.
Mevcutta kronik hastalıkları olup da hamile kalan kadınların rutin olarak kullanmak zorunda olduğu bazı ilaçlarının olduğu belirten Prof. Dr. Başbuğ, böyle bir durumda bireyin hastalığını takip eden ve gebelik süresince takibini yapacak doktorların birlikte çalışmasıyla sağlıklı bir bebeğin dünyaya gelebileceğini ifade etti.
Vitamin Verirken Bile Çok Dikkat Etmek Gerekiyor
Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, bireylerin herhangi bir vitamin verirken bile çok dikkatli olmaları gerektiğini vurgulayarak, söz konusu vitamin ilaçlarının içindeki katkı maddesinin zararının, çocuklarda uzun dönemde ortaya çıkabileceğini belirterek, şu ifadelerle konuşmasını sonlandırdı;
”Şu ana kadar doğuştan gelen sakatlıklardan bahsetsek de bazı hastalıkların geç ortaya çıktığını belirtmekte fayda var. Örneğin bazı kanser türlerinde gebe kadınların kullandığı bir ilacın etkisi olarak kız çocuklarında 8 ya da 10 yaşında vajinal adenozis hastalığı görülebiliyor. İlaç kullanımına bağlı hastalıklar direkt doğumdan hemen sonra değil 6 ay 1 yıl içinde de ortaya çıkabiliyor. Bu yüzden hastanın kendisi görüş almadan bir ilacı kullanmamalı, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ve gerekirse perinatolog görüşünü aldıktan sonra uygun ilaçları kullanmalıdır.”
